Các chuyên gia lý giải về sự thành công của Dàn nhạc Giao hưởng Shen Yun

Buổi Tiệc trà giới thiệu Dàn nhạc Giao hưởng Shen Yun đỉnh cao thế giới do Công ty Văn hóa Truyền thống Việt Mỹ tổ chức đã diễn ra vào chiều thứ Bảy, ngày 11/8 vừa qua tại khách sạn Sheraton Saigon.

Cuộc gặp gỡ, giao lưu quy tụ được nhiều chuyên gia trong giới chuyên môn về âm nhạc cùng hơn 200 vị khách mời đến từ các lĩnh vực khác nhau như đại diện Lãnh sự quán các nước Mỹ, Úc, Indonesia, Phần Lan, Slovakia, Chile cùng lãnh đạo các Học viện Âm nhạc, các hội văn học nghệ thuật, các nhà hát ca múa nhạc kịch, các tạp chí văn hóa nghệ thuật và các doanh nhân.

(Từ trái sang) Bà Anne Freestone, Tư vấn di trú từ Lãnh sự quán Úc tại TP.HCM; Ông Mitch Teberg, chuyên viên M&E, UNDP; Ông Dominic Lu, President of American Society for the Advancement of Anesthesia and Sedation in Dentistry

Ông bà George Harris, Quản lý HydroScience Asia; Hoa hậu H’Hen Nie và ông Mai Duy Long, PTGĐ Tập đoàn IMC

Trong không gian văn hóa âm nhạc chạm tới cảm xúc của nhiều khán thính giả, các nhạc trưởng, nhạc sĩ đã cùng nhau thảo luận về hiện tượng “Shen Yun”, rằng điều gì đã làm nên sự thành công mang tính toàn cầu của Dàn nhạc Giao hưởng Shen Yun. Là nữ chỉ huy dàn nhạc giao hưởng đầu tiên của Việt Nam – PGS TS NSƯT Minh Cầm cho hay trong 45 năm làm nghề và quan sát, bà chưa từng thấy có một dàn nhạc giao hưởng nào tuổi đời còn trẻ mà đã đạt được sự thành công như Shen Yun. Điều đó khiến bà cảm thấy nể phục và tò mò về những nhân tố đã giúp Shen Yun làm nên kỳ tích.

PGS NGND Hoàng Cương và PGS TS NSƯT Minh Cầm là khách mời giao lưu trong chương trình

Đương nhiên âm nhạc là thứ ngôn ngữ chung của tất cả mọi người và không gì có thể gắn kết mọi dân tộc cho bằng âm nhạc. Và ấn tượng về âm nhạc của Shen Yun ở đây theo nhà lý luận phê bình âm nhạc Nguyễn Thị Minh Châu đó chính là “sự kết nối, gắn kết giữa người với người, giữa các thế hệ, dân tộc, quốc gia với nhau, giúp chúng ta vượt qua khoảng cách về không gian, thời gian, xóa nhòa sự khác biệt về văn hóa, tôn giáo và chính trị.”

Lý giải về sự thành công của Dàn nhạc Giao hưởng Shen Yun, bà Minh Châu cho rằng âm nhạc của Shen Yun “là sự kế thừa những tinh hoa của 2 nền văn hóa khác nhau, lấy được thành tựu của âm nhạc cổ điển phương Tây hàng trăm năm và thẩm mỹ trong âm nhạc, trong văn hóa, trong triết lý của phương Đông đã hàng nghìn năm. Hướng đến việc mang tới cho con người cảm giác lương thiện, cao quý. Chính điều đó làm cho con người xích lại gần nhau hơn và xóa nhòa đi các ranh giới…”

Ngoài ra, âm nhạc của Shen Yun là sự kết hợp rất đa dạng, “có thể tác phẩm này toàn là nhạc cụ phương Tây, nhưng nói ngôn ngữ của Á Đông, hoặc nhạc cụ phương Tây đệm cho nhạc cụ cổ truyền châu Á hoặc hai nhạc cụ một phương Đông, một phương Tây đối thoại với nhau. Ở đây ta thấy có một điều rất độc đáo có lẽ chưa có dàn nhạc nào trên thế giới có, đó là dàn nhạc giao hưởng nhưng lại có 3 cây đàn nhị, 2 cây tỳ bà chen vào giữa bộ hơi và bộ dây”, bà Minh Châu cho hay.

PGS NGND Hoàng Cương chia sẻ trong chương trình

Đồng quan điểm với suy nghĩ trên, PGS NGND Hoàng Cương nhận định điểm đặc trưng của âm nhạc Shen Yun là sự kết hợp nhuần nhuyễn cao độ giữa nhạc cụ truyền thống phương Đông và dàn nhạc giao hưởng phương Tây. Theo PGS NGND Hoàng Cương, Shen Yun đã “định hướng đúng xu thế phát triển của âm nhạc thế giới là hòa hợp các dân tộc”. Ông cho hay nhiều nhạc sĩ ở Việt Nam cũng đã và đang tìm tòi phương thức nhưng chưa một ai có thể thành công như Shen Yun trong sự phối hợp hai yếu tố Đông và Tây trong âm nhạc này.

PGS TS NSƯT Minh Cầm

Không chỉ dừng lại ở đặc trưng âm sắc, PGS Minh Cầm còn cho rằng một trong những yếu tố thành công của Shen Yun là vì dàn nhạc đã tạo nên một loại hình âm nhạc hướng đến được đông đảo đối tượng khán giả. “Với thanh niên thì có những bản nhạc với tiết tấu sôi nổi, với giới bình dị thì có những bản nhạc giản dị, gần gũi thiên nhiên và thuần khiết, với giới chuyên nghiệp và khó tính thì có những tác phẩm lớn đòi hỏi kỹ thuật cao”, bà nói.

Điều khiến bà băn khoăn là ngoài những yếu tố như chuyên môn, tâm huyết và nghệ thuật đích thực, thì còn những nhân tố nào góp phần tạo nên sự thành công đó của Shen Yun. Trên thực tế, Shen Yun là một Đoàn Nghệ thuật Biểu diễn phi lợi nhuận được thành lập từ năm 2006 tại New York, ban đầu là dàn nhạc đệm cho đoàn vũ múa Shen Yun. Từ năm 2012, Dàn nhạc Giao hưởng Shen Yun có buổi ra mắt độc lập lần đầu tiên tại nhà hát Carnegie Hall (Hoa Kỳ), và năm 2013 bắt đầu lưu diễn vòng quanh thế giới.

Đoàn nhạc có quy chế tuyển chọn các nhạc công rất kỹ lưỡng, để đứng trên sàn diễn của Shen Yun cần có trình độ đào tạo từ bậc thạc sĩ trở lên. Các nhạc công của Shen Yun hôm nay có nhiều nhân tài đến từ các quốc gia trên thế giới. Ngoài ra, hệ thống học viện Phi Thiên tại Đài Loan và Mỹ của Shen Yun chuyên tuyển chọn tài năng trẻ để đào tạo và bồi dưỡng, cung cấp diễn viên, ca sĩ cũng như nhạc công chất lượng cho đoàn nhạc và vũ múa.

Hàng năm, Shen Yun có khoảng 500 buổi lưu diễn vòng quanh thế giới tại những nhà hát danh tiếng như Carnegie Hall, Roy Thompson Hall, Tokyo Opera City Concert Hall, Daegu Concert House v.v… Và tại mỗi quốc gia họ đều được chào đón nồng nhiệt, một số nơi phải đặt vé từ rất sớm, và hầu hết các buổi biểu diễn đều cháy vé. Chính điều đó đã giúp Shen Yun có thể tự tuần hoàn tài chính một cách lành mạnh và phát triển rất nhanh từ 1 đoàn lên 5 đoàn và sắp thành lập đoàn lưu diễn thứ 6.

Nhạc trưởng, NSƯT Hoàng Điệp

Nhạc trưởng, NSƯT Hoàng Điệp đã chia sẻ những tìm hiểu rất sâu của bà về Shen Yun. Bà cho hay: “Với 5 vị nhạc trưởng với các quốc tịch khác nhau tham gia dàn dựng chương trình và hai nhà soạn nhạc chuyên phối khí và sáng tác các bản nhạc riêng cho Shen Yun, đó là một thuận lợi cơ bản đầu tiên (của Dàn nhạc giao hưởng Shen Yun). Chính họ đã giúp gắn kết các nhạc công bằng sự nhẫn nại, lòng chân tình và tình yêu nghề để giúp cả dàn nhạc cùng thăng hoa.”

Như vậy có thể thấy, sự thành công của Shen Yun còn có nhân tố quan trọng về tổ chức quản lý từ nền tảng căn bản là đào tạo đầu vào và tổ chức lưu diễn đầu ra. Đây cũng là điểm bế tắc của nhiều dàn nhạc trên thế giới mà Shen Yun đã tìm được lời giải một cách rất thành công. Nói về không gian âm nhạc Shen Yun, nhạc trưởng Hoàng Điệp chia sẻ cảm nhận riêng của bà và tin rằng cũng là của nhiều khách mời tham dự sự kiện: “Chúng tôi khi đến đây có thể có người long thể bất an, có người tâm trạng đang có chuyện không hài lòng, nhưng chắc chắn sau khi nghe âm nhạc xong thì thấy có một sự thư thái khác hơn.”

Nhà phê bình lý luận âm nhạc Minh Châu khẳng định: “Chúng ta không thể chỉ nghe nói về Shen Yun mà phải nghe trực tiếp, cần phải cảm nhận loại âm nhạc đi từ trái tim đến trái tim này”. PGS TS NSƯT Minh Cầm cho biết trong nhiều năm gần đây, có nhiều đoàn nhạc thế giới đã đến Việt Nam biểu diễn, nhưng đoàn nhạc đặc biệt với sự kết hợp hai yếu tố Đông – Tây thuần thục như thế này thì chưa có. Bà mong mỏi làm sao có thể đưa được Shen Yun về Việt Nam biểu diễn vào năm sau.

TS. NSƯT Hải Phượng

Là một nghệ sĩ chơi nhạc cụ dân tộc Việt Nam từng tham gia lưu diễn trong các dàn nhạc quốc tế, TS. NSƯT Hải Phượng cũng rất mong có cơ hội được giao lưu với Đoàn nhạc Giao hưởng Shen Yun. Bà chia sẻ: “Khi làm việc với một dàn nhạc giao hưởng, đối với người nghệ sĩ có lợi về nghề nghiệp, người nghệ sĩ học được cái mới…, đối với người quản lý thì khi nhìn một đoàn như Shen Yun với những thành công của họ thì sẽ có những suy nghĩ, động lực để làm những đoàn như thế.”

Bà Minh Châu nhận định rằng: “Phần âm nhạc của chúng ta có thể kết hợp với Shen Yun nếu như chúng ta có mối liên hệ giao tiếp, không chỉ truyền cho nhau kinh nghiệm, cảm hứng, mà còn có thể trao đổi cho nhau những tác phẩm của mình để quảng bá âm nhạc của Việt Nam ra thế giới và chúng ta cũng học được ở Shen Yun những điều để sau này chúng ta tiếp tục xây dựng những dàn nhạc với biên chế mới như vậy.” Bà tiếp lời:

“Đây là một đoàn rất trẻ, nghệ sĩ của họ còn rất trẻ. Nếu được tiếp xúc thì giúp cho công chúng được cảm thụ những giá trị thực và không quay lưng lại với các giá trị truyền thống mà lâu nay hình như đã bị lãng quên, đó chính là nhạc cổ điển châu Âu và nhạc cổ truyền Việt Nam. Sức hấp dẫn của Shen Yun góp phần rất lớn trong việc xây dựng một môi trường âm nhạc lành mạnh, hướng thiện. Mà môi trường nuôi dưỡng nhân cách con người, và trong một không gian âm nhạc thánh thiện, tốt lành thì người ta không thể gây tội ác.”